'Evidence based' wil zeggen: gebaseerd op bewijs. Wij baseren onze aanbevolen didactiek op recente wetenschappelijke onderzoeken. In de praktijk betekent dit dat wij allerlei onderzoeken naar leesonderwijs volgen en dat op basis daarvan ideeën en inzichten ontstaan. Die overigens na nieuw onderzoek weer kunnen wijzigen. Hieronder noemen we een aantal belangrijke onderzoeken waarop wij onze aanpak hebben gebaseerd.
Rethinking Reading Comprehension Instruction: A Comparison of Instruction for Strategies and Content Approaches door Margaret G. McKeown, Isabel L. Beck and Ronette G.K. Blake (2009)
Drie groepen leerlingen werden vergeleken. Ze kregen leesonderwijs volgens een inhoudelijke aanpak, of een aanpak met strategieën of zaten in een controlegroep. Op een leesvaardigheidstoets scoorden ze alle drie gelijk, maar de leerlingen in de inhoudelijke aanpak konden de tekst beter navertellen, deden het beter op een transfertaak en gaven langere en kwalitatief betere antwoorden bij het bespreken van de tekstinhoud. Conclusie van de onderzoekers: een inhoudelijke aanpak stelt leerlingen beter in staat een ‘mentaal plaatje’ van de tekst te maken, omdat de leerlingen focussen op de hoofdzaken en het leggen van verbanden.
Supporting Reading Comprehension Development, From Research to Practice door Jane Oakhill and Kate Cain (2016)
Dit is een overzichtsartikel waarin resultaten uit verschillende onderzoeken op een rij worden gezet. De auteurs concluderen onder andere: 'Het onderwijzen en aanmoedigen van kinderen om na te denken over de inhoud van de tekst en hun begrip van die inhoud, en zich bewust te zijn van de adequaatheid van hun begrip, lijkt een essentiële stap.
(...) Verder blijkt uit ons overzicht dat begrijpend lezen succesvol ondersteund wordt door een discussie over de tekst, en niet door alleen te lezen.’
The use of brief instruction in reading comprehension strategies door Daniel Willingham (2006).
Op basis van onderzoek betoogt Willingham dat het aanleren van leesstrategieën niet veel tijd hoeft te kosten. Er is wel wat aan te merken op het onderzoek dat hij citeert, maar hij maakt aannemelijk dat strategieën leren toepassen slechts een van de onderdelen is van goed leesonderwijs.
Onderwijs in begrijpend lezen door Cor Aarnoutse (2017)
Aarnoutse bespreekt onderzoek dat uitgevoerd is naar leesonderwijs met strategieën, inhoudsgericht leesonderwijs en leesonderwijs gekoppeld aan vakinhoud. Hij concludeert dat de volgende zaken in deze onderzoeken belangrijk bleken: gesprek en discussie (is in alle aanpakken effectief), aandacht voor de inhoud, flexibel gebruiken van een beperkt aantal strategieën, en de nadrukkelijke opbouw van een coherente tekstbasis (wat in strategisch leesonderwijs niet goed mogelijk is).
Waaraan moet leesonderwijs voldoen?
● Veel interactie tussen leerkracht en leerlingen, tussen leerlingen onderling en tussen leerlingen en tekst.
● Schriftelijk werk zoveel mogelijk beperken, vooral bij gemiddelde en zwakke lezers.
● Inhoudelijk interessante teksten aanbieden, niet te makkelijk en niet te moeilijk en niet te kort. Maar besteed ook weer niet te uitgebreid aandacht aan de inhoud, want het gaat om oefenen in begrijpend lezen.
● Zes of zeven strategieën aanleren via Gradual release of responsibility.
● Toepassen van de begrijpendleesaanpak op zaakvakteksten.
Bronvermeldingen
Aarnoutse, C.A.J (2017). Onderwijs in begrijpend lezen. Orthopedagogiek, Onderzoek en Praktijk56 (11-12, 269-291)
McKeown, M.G, Beck, I.L, en Blake, R.G.K. Blake. (2009). Rethinking Reading Comprehension Instruction: A Comparison of Instruction for Strategies and Content Approaches. Reading Research Quarterly, Vol. 44, No. 3 (July/August/September 2009), pp. 218-253
Oakhill J. & Cain, K. (2016). Supporting Reading Comprehension Development, From Research to Practice. Perspectives on Language and Literacy Spring 2016. The International Dyslexia Association
Willingham, Daniel T (2006). The use of brief instruction in reading comprehension strategies. American Educator Winter 2006/07. American Federation of Teachers